Ổi dễ trồng, nhanh cho trái, mang lại hiệu quả kinh tế cao nên thường được chọn trồng xen trong vườn hoặc chuyên canh. Tuy nhiên, ổi thường bị nhiều dịch hại tấn công. Trong đó, bệnh rầy phấn trắng là dịch hại khá phổ biến, gây hại khá nặng trên cây ổi. Bệnh ảnh hưởng không nhỏ đến năng suất và chất lượng trái. Cũng như làm giảm giá thành, giảm nguồn thu nhập của người nông dân. Bài viết này sẽ giúp bà con triển khai một số biện pháp hữu hiệu trong việc diệt trừ rầy phấn trắng trên ổi.
Đặc điểm của rầy phấn trắng
Rầy phấn trắng có tên khoa học Aleurodicus dispersus, thuộc họ Aleyrodidae. Rầy trưởng thành có kích thước nhỏ, dài khoảng 1,5- 2mm. Nó có hai cặp cánh trắng, râu đầu ngắn. Rầy non có những tua trắng phủ đầy cơ thể. Rầy phấn trắng đẻ trứng ở mặt dưới lá, rải rác thành vòng tròn hình xoắn ốc. Và được che phủ bởi những lông sáp trắng mịn. Mỗi vòng xoắn có khoảng 15 – 25 trứng. Trứng dài khoảng 0,5 mm. Sau khi đẻ khoảng một tuần trứng nở ra rầy non.
Giai đoạn rầy non gồm 4 tuổi và kéo dài khoảng 1 tháng. Rầy non tiết ra những sợi sáp trắng phủ đầy xung quanh cơ thể. Các tua sáp này đã tạo mặt dưới của lá một lớp bông phấn màu trắng. Cả rầy trưởng thành và rầy non đều tập trung ở mặt dưới lá chích hút nhựa. Chúng bám trên đọt non, lá non, trên trái. Nhất là những trái còn non làm cho đọt non, lá non bị quăn queo, trái non có thể bị rụng. Nếu nặng sẽ ảnh hưởng đến năng suất và phẩm chất của trái ổi.
Ngoài ra, chất thải của rầy phấn trắng chứa chất đường mật. Đây là môi trường thuận lợi cho nấm bồ hóng phát triển. Nó làm giảm diện tích quang hợp của lá. Từ đó ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển của cây. Rầy phấn trắng có nhiều loài thiên địch như ong ký sinh, ruồi ăn thịt, bọ cánh lưới, bọ rùa trắng, nấm ký sinh…
Cách gây hại
Rầy phấn trắng có thể gây hại theo 3 cách sau: gây hại trực tiếp, gây hại gián tiếp và truyền bệnh virus:
Gây hại trực tiếp: cả ấu trùng và thành trùng chích hút dịch của lá cây non làm cho lá cây bị rụng sớm. Ngay cả khi sự phá hại ở mức độ nặng, thường thì nó cũng không làm chết cây.
Gây hại gián tiếp: do sự bài tiết chất mật ngọt và lớp sáp trắng tạo môi trường thuận lợi cho nấm bồ hóng phát triển. Nó làm đen bề mặt lá, giảm khả năng quang hợp. Và làm giảm giá trị thương phẩm của trái.
Truyền bệnh virus: rầy chích hút ở cây bệnh khảm do virus. Sau đó bay sang chích hút ở cây khỏe thì sẽ truyền virus qua cây này. Nó làm cho cây bị nhiễm virus với nhiều triệu chứng thể hiện. Ví như: chùn đọt, ngừng sinh trưởng, cây yếu, thất thu năng suất trầm trọng.
Những biện pháp phòng trừ rầy phấn trắng
Ngoài ổi còn gây hại nhiều loại cây trồng khác như: dừa, chuối, mít,.. Trong điều kiện thời tiết mùa khô hiện nay, nắng nóng kéo dài. Chính là điều kiện thích hợp cho loài rầy này phát sinh, phát triển và có thể gây hại nặng. Bà con nông dân trồng ổi cần nên chú ý phòng trừ hạn chế tối đa sự gây hại.
– Không nên trồng ổi quá dầy, thường xuyên cắt tỉa bỏ những cành bị sâu bệnh. Cành tược nằm khuất trong tán lá, cành già không có khả năng cho trái để vườn luôn thông thoáng.
– Thường xuyên dọn sạch cỏ rác, lá cây mục tủ ở xung quanh gốc. Để phá vỡ nơi trú ngụ của kiến hôi sinh sống cộng sinh với rầy phấn trắng.
– Dùng máy bơm nước có áp suất cao phun mạnh tia nước vào chỗ có nhiều rầy đeo bám sẽ có tác dụng rửa trôi bớt rầy.
– Thường xuyên thăm vườn để phát hiện và phun thuốc diệt trừ rầy kịp thời. Nhất là giai đoạn cây đang có đọt non, lá non, bông, trái. Phun phối hợp thuốc Osago 80 WG (Pymetrozine 60% + Nitenpyram 20% w/w) và dầu khoáng SK Enspray 99 EC với liều khuyến cáo:
Một số lưu ý
Pha một gói Osago 80WG/15gr + 40ml dầu khoáng SK EnSpray cho bình 25 lít nước + Osago 80WG (Pymetrozine 60% + Nitenpyram 20% w/w) là hỗn hợp thuốc để phòng trừ nhóm côn trùng chích hút như rầy các loại, rệp, bọ trĩ,….. Do cả hai hoạt chất đều tác động trực tiếp đế hệ thần kinh côn trùng khi trúng phải thuốc. Rầy lập tức ngừng chích hút và ngừng truyền bệnh do virus. Osago 80WG có tính lưu dẫn, thấm sâu, tiếp xúc và vị độc, được cây hấp thụ nhanh, ít bị rửa trôi, lâu phân hủy. Tác động kéo dài nên phòng trừ rầy đạt hiệu quả cao, ít tốn kém do phải phun lại.
Ổi là lọai trái cây ăn tươi và trên cây có nhiều giai đoạn trái lớn, nhỏ hoặc đang ra hoa. Do đó khi pha hỗn hợp trước khi phun cần chú ý như sau:
Cho 1/2 nước vào bình sau đó pha thuốc trừ sâu vào trước, khuấy nhẹ cho tan đều. Dầu khoáng SK EnSpray pha 40ml riêng với lượng nước còn lại. Sau đó đổ vào bình khuấy nhẹ hỗn hợp, phun ngay vào sáng sớm hoặc chiều mát. Tránh phun dầu khoáng SK EnSpray cao hơn liều khuyến cáo. Vì sẽ ảnh hưởng đến cây trồng nhất là khi đang ra đọt non, trái non và khi ra hoa.
