Đối với nhiều hộ nông dân chăn nuôi gia cầm như ngan, vịt,… thì chắc hẳn đã không ít lần chứng kiến đàn ngan, vịt của mình bị chết hàng loạt do mắc bệnh bại huyết. Đây là một loại bệnh cấp tính có khả năng truyền nhiễm rất cao. Nếu chỉ có một vài cá thể ngan, vịt bị mắc bệnh lúc ban đầu, thì rất nhanh chóng, vi khuẩn bệnh bại huyết sẽ lây lan rộng ra cả đàn. Không những vậy, một khi đàn gia cầm bị nhiễm bệnh bại huyết thì tỷ lệ chết rất cao. Điều đó gây nên những thiệt hại rất lớn về kinh tế đối với người chăn nuôi. Vì thế, các hộ chăn nuôi phải luôn chuẩn bị kiến thức để sẵn sàng phòng và điều trị bệnh bại huyết cho đàn vịt, ngan của mình khi cần thiết.
Bệnh bại huyết ở ngan, vịt là gì ?
Bệnh nhiễm trùng huyết ở ngan, vịt, hay còn gọi là bệnh bại huyết, là tình trạng vi trùng xâm nhập vào máu và gây ra tình trạng rối loạn đông máu, rối loạn toàn hoàn, hô hấp, viêm màng não mủ,… từ đó gây ra suy gan, suy thận và các phần nội tạng khác trong cơ thể vật nuôi và cuối cùng là khiến cho ngan, vịt chết nhanh chóng.
Ngoài ngan, vịt rất nhạy cảm với loại bệnh này thì các loại gia cầm khác như ngỗng, gà tây, chim cút, thiên nga,… cũng có nguy cơ cao bị mắc bệnh bại huyết.
Mầm bệnh gây ra bại huyết ở ngan, vịt
Bệnh bại huyết trên vịt, ngan do vi khuẩn Riemerella anatipestifer gây ra. Đây là một vi khuẩn G (-), lây trực tiếp hoặc gián tiếp; nhất là trên vịt, ngan bị tổn thương trên da, bộ lông hư hỏng.
Bệnh thường xuất hiện sau ngày mưa kéo dài, thời tiết ẩm ướt. Mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh. Nhưng ở vịt, ngan con ở 1-8 tuần tuổi là dễ bị bệnh nhất, tỷ lệ chết cao.
Những biểu hiện của bệnh bại huyết ở ngan, vịt
Thể cấp tính: Vịt, ngan chết đột ngột chưa kịp biểu hiện triệu chứng, thông thường tỷ lệ chết từ 5-10% nhưng có trường hợp tăng lên 50-100% nếu giai đoạn mắc bệnh bại huyết ghép thêm với bệnh khác (tụ huyết trùng, e.coli…)
Thể mãn tính: Vịt, ngan sốt cao, ủ rũ, chảy nước mắt, nước mũi, khó thở, vươn cổ lên để thở. Tiêu chảy phân xanh xám. Sưng phù đầu, ngoẹo cổ, đầu cổ bị run, khi đi đầu lắc lư, chân khập khiễng, đi thành vòng, đi lết trên chân kéo lê về phía sau thân. Viêm khớp, đi lại khó khăn. Vịt, ngan thường nằm bệt và duỗi chân sau, lông xơ xác và bẩn, lông rụng thành mảng. Nếu bị kích động chúng chạy loạng choạng một đoạn rồi ngã nhào và nằm ngửa đầu ngoẹo về phía sau, chân đạp trên không hoặc bơi thành vòng tròn trên mặt nước. Viêm ống dẫn trứng ở vịt – ngan đẻ, bên trong chứa nhiều dịch màu vàng.
Những bệnh tích của bệnh bại huyết
Màng tim bị viêm có dịch vàng, bao tim viêm có sợi tơ huyết, màng bao tim màu trắng đục, có dịch thẩm xuất màu vàng. Gan sưng to, bề mặt gan xuất huyết hoại tử lấm tấm và phủ một lớp màu trắng đục, gan không bám dính vào các cơ quan khác. Túi khí viêm dày lên, đặc, chắc, dai và có màu hơi đục, nhất là các túi khí ở các vị trí gần phổi. Phổi sung huyết và viêm xoang. Lách phì đại, có dạng dài ra, hơi mất màu hoặc có dạng mặt đá hoa.
Các bước phòng bệnh bại huyết ở ngan, vịt
Để phòng bệnh đạt kết quả cao nên tiến hành theo các bước sau:
Bước 1: Vệ sinh và sát trùng
- Khu chăn nuôi: Tạo hàng rào cách ly khu vực chăn nuôi với môi trường bên ngoài, nhằm ngăn chặn người lạ, động vật vào khu vực chăn nuôi.
- Ngoài chuồng: Rắc vôi bột sung quanh chuồng nuôi và lối đi một lớp dày 1-2cm tạo vành đai nhằm loại trừ các nguyên nhân gây bệnh.
- Tiểu khí hậu chuồng nuôi: Đảm bảo về mật độ nuôi, thông thoáng và đủ nhiệt độ.
- Trong chuồng: Sát trùng định kỳ bằng: Bencocid, BKA, Paccoma, Iotdin …phun 2-3 lần/tuần.
- Môi trường nước: đối với chăn nuôi vịt, ngan môi trường nước rất quan trọng không chỉ mình nguồn nước uống mà nguồn nước ao hồ vịt ngan bơi lội, tắm… cũng cần vệ sinh xử lý môi trường nước bằng các chế phẩm sinh học để hạn chế mầm bệnh.
Bước 2: Kiểm soát bệnh bằng kháng sinh
Dùng một số loại kháng sinh để phòng bệnh cho đàn vịt, ngan từ 1-10 ngày hoặc khi thời tiết thay đổi, ẩm độ không khí tăng cao như: Colistin, Gentamycin, Ampi, amocycylin …Trộn thức ăn hoặc cho uống liên tục 3 ngày.
Bước 3: Tăng sức đề kháng, tiêm phòng
- Định kỳ bổ sung thuốc bổ cho đàn vịt, ngan các chất như: điện giải Gluco-KC, Bcomplex, B1…
- Tiêm phòng đầu đủ đúng quy trình các bệnh: rụt mỏ, viêm gan, dịch tả, cúm gia cầm…
Các bước điều trị khi đàn gia cầm bị mắc bệnh
Bước 1: Vệ sinh và sát trùng giống khi phòng bệnh
Bước 2: Dùng kháng sinh điều trị bệnh:
Kháng sinh tiêm: dùng 1 trong phác đồ sau:
- Phác đồ 1: Lincomycin + Gentamyxin 10% + Dexamethason + Hạ Sốt, tiêm liên tục 3 ngày.
- Phác đồ 2: Ceptifua + Gentamyxin 10% + Dexamethason + Hạ Sốt, tiêm liên tục 3 ngày.
Kháng sinh uống: Dùng Amoxycoli 50% hoặc Enroflon 10% kết hợp với Colistin. Trộn thức ăn hoặc cho uống liên tục 3-5 ngày.
Bước 3: Xử lý triệu chứng và tăng sức đề kháng
- Tăng sức đề kháng: sử dụng một trong các loại sau: Oresol, giải Gluco-KC, Bcomlex, Bio Metasal… dùng liên tục 7-10 ngày hoặc đến khi đàn vịt, ngan khôi phục hoàn toàn.
- Giải độc gan – thận bằng một trong các thuốc sau: Superliv, Bio-Sorbitol+B12… dùng liên tục đến khi hồi phục hoàn toàn.
