Hải sâm trắng thường sống ở đáy cát bùn ở cửa sông hoặc đầm, vịnh. Thức ăn của chúng trong tự nhiên chủ yếu là mùn đất, đôi khi có cả rong, tảo. Hải sâm trắng phổ biến ở hầu hết các vùng ven biển của các đại dương, nhưng tập trung nhiều ở Tây Thái Bình Dương, chủ yếu ở các biển Nhật Bản, Trung Quốc và Việt Nam. Hải sâm trắng là một loại đặc sản quý hiếm và cũng là một vị thuốc bổ dưỡng nên nó có giá trị thương mại cao. Những năm gần đây, nghề nuôi hải sâm trắng đã mang lại nhiều thành công cho người dân vùng bãi triều.
Đặc điểm sinh học
Hải sâm trắng là loài động vật da gai, đơn tính, có giá trị kinh tế cao. Cơ thể có dạng hình trụ dài với lớp da dẻo, hơi dẹt về phía lưng bụng. Nhìn từ trên xuống có nhiều ngấn, da dày và cứng. Mặt lưng thường có màu xanh ôliu hoặc xanh xám, đôi khi có những vành ngang màu đậm hơn. Chúng có những gai thịt màu hơi đen. Mặt bụng có màu xám trắng hoặc vàng nhạt. Giữa bụng có một đường chạy từ miệng đến hậu môn, chóp có màu đen.
Miệng có 20 xúc tu hình tán, màu xám hơi vàng. Chiều dài thân dài trung bình khoảng 25 – 30 cm, kích thước tối đa có thể đạt tới 40 cm chiều dài, khối lượng 800 – 1.000 g, đường kính trung bình 4 – 6 cm. Hải sâm trắng thường sống trong đáy cát bùn ở những nơi cửa sông hoặc các đầm phá, vũng vịnh. Thức ăn của chúng ngoài tự nhiên chủ yếu là mùn bã trên nền đáy, đôi khi cả rong, tảo.
Hải sâm trắng phân bố ở hầu hết vùng bờ các đại dương nhưng tập trung ở phía tây Thái Bình Dương, chủ yếu ở các vùng biển Nhật Bản, Trung Quốc, Việt Nam. Ở Việt Nam, chúng phân bố ở các vùng ven biển Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Phú Quốc (Kiên Giang), Quảng Ninh, Hải Phòng.
Tiêu chí chọn bãi nuôi
Bãi nuôi hải sâm trắng nằm trong vịnh nửa kín, ít chịu tác động của sóng gió. Nơi có hải sâm trắng phân bố tự nhiên. Bãi nuôi đảm bảo các yếu tố môi trường có độ mặn 27 – 32‰, nhiệt độ nước 22 – 310C, pH 7 – 8,5, có đáy cát bùn, độ sâu bãi 0 – 0,3 m, không bị ảnh hưởng bởi nguồn nước ô nhiễm. Bãi nuôi yêu cầu có địa hình tương đối bằng phẳng.
Kích thước lưới để dựng bãi nuôi
Lưới có mắt lưới 1 cm cắt theo kích thước 68 x 1.9 m, lưới có mắt lưới 4,5 cm cát theo kích thước 4 x 30 m; cắt lưới theo kích thước mắt lưới không kéo căng. Dùng kim và cước loại 3 mm khâu lưới cỡ mắt lưới 1 cm và lưới có kích thước mắt lưới 4,5 cm thành hình hộp chữ nhật không đáy. Dùng cước loại 8 mm làm giềng đỉnh lưới và đáy lưới, 4 góc đỉnh và đáy để 1,5 m giềng. Cuộn lưới hoàn chỉnh từ đầu đến cuối để tiện cho việc dựng bãi. Cuốn nilon vào các cọc dài 1,9 m để chống hà, sùng bám.
Vận chuyển toàn bộ dụng cụ cần thiết trong quá trình xây dựng bãi lên bè mảng nổi và di chuyển đến vị trí cần dựng bãi. Chờ khi thủy chiều xuống mức nước 0,5 – 0,7 m, tiến hành cắm cọc bãi theo hình chữ nhật kích thước 4 x 30, chiều dài bãi được dựng dọc từ cao triều xuống thấp chiều, khoảng cách các cọc 3 m. Sau đó dải lưới lồng và nâng lưới buộc vào các đỉnh cọc.
Đào rãnh dọc theo các cọc bãi để vùi giềng chân lưới. Buộc cọc dài 45 cm, vào giềng đáy với khoảng cách 0,5 – 0,6 m/cọc. Dùng xà beng tạo lỗ dưới rãnh để vùi cọc. Khoảng cách các lỗ khoảng 0,5 – 0,6 m/lỗ sau đó cắm cọc xuống lỗ vừa tạo. Dùng xẻng vùi kín giềng đáy. Tạo hai cửa ở đầu bãi và cuối bãi để thuận tiện cho việc chăm sóc.
Chọn giống tốt và thả giống
Hải sâm trắng có màu sắc tươi sáng, không bị dị hình, kích thước đồng đều. Chiều dài trung bình 5 cm/con (tương đương với khối lượng 20 g/con). Trước khi thả giống, tiến hành vệ sinh bãi ương, bắt hết địch hại. Thả giống vào ngày nước ròng, lúc trời mát, ít sóng gió. Thả hải sâm giống đều trên bề mặt bãi nuôi, thao tác nhẹ nhàng để tránh hải sâm bị lộn ruột và chết. Mật độ thích hợp là 5 con/m2, thời gian nuôi từ tháng 5 đến tháng 12 hàng năm.
Chăm sóc và quản lý lồng nuôi
Hàng ngày theo dõi các yếu tố môi trường (nhiệt độ, độ mặn, pH), tình trạng lồng và sức khỏe con giống cũng như khả năng vận động, bắt mồi trong suốt quá trình nuôi. Nếu có hải sâm chết cần phải loại bỏ ngay. Định kỳ 2 lần/tháng theo kỳ nước ròng diệt địch hại (ghẹ, cà khé, tôm). Đây là công tác quan trọng quyết định đến kết quả nuôi. Thường xuyên kiểm tra bãi nuôi nếu rách phải khâu vá. Bắt hải sâm lọt ra ngoài khi nước chuẩn bị lên
