Bệnh dịch tả ở loài vịt là 1 loại bệnh truyền nhiễm do virus thuộc nhóm Herpes gây ra. Bệnh này thường xảy ra ở vịt, nhưng đôi khi còn xuất hiện ở ngan, ngỗng và 1 số loài thuỷ cầm khác. Bệnh dịch tả thường lây truyền rộng và nhanh do sự tiếp xúc trực tiếp giữa những cá thể vịt bệnh và đàn vịt khoẻ. Loại bệnh này cũng có thể lây truyền gián tiếp thông qua những môi trường có chúa mầm bệnh như nguồn nước, dụng cụ chăn nuôi, dụng cụ vệ sinh chuồng trại,… Để đảm bảo cho đàn vịt nuôi luôn khoẻ mạnh, phát triển tốt, bà con nên lưu tâm tới các phương pháp phòng chống và điều trị bệnh dịch tả cho vịt trong quá trình chăn nuôi.
Một số đặc tính của loại virus gây bệnh dịch tả ở vịt
Nguyên nhân gây bệnh dịch tả vịt là do 1 DNA virus thuộc họ Herpesvirdae gây ra. Trước đây, các nghiên cứu trên thế giới đều cho rằng chỉ có 1 serotype dịch tả vịt. Nhưng năm 2004, Bensink và cộng sự đã phát hiện được 2 serotype tại Việt Nam.
Virus này ổn định ở độ pH từ 5 – 10 và bất hoạt khi pH<3 và pH>10.
Virus đề kháng kém với sức nóng: virus bị diệt ở 30°C sau 2 giờ. Ở 50°C chúng bị diệt trong 90-120 phút, ở 56°C trong 10 phút.
Với nhiệt độ lạnh, virus tồn tại lâu hơn: ở 4°C virus sống được 60 ngày. Còn ở -10°C đến -20°C virus tồn tại hàng năm. Trong điều kiện đông khô và bảo quản lạnh, virus có thể tồn tại nhiều năm.
Trong cơ thể vịt bệnh, virus có trong máu, dịch nội tiết, các cơ quan nội tạng, nhiều nhất ở gan, lách và não.
Bệnh dịch tả vịt có thể xảy ra quanh năm. Nhưng với vịt chăn thả tự do, bệnh lây lan mạnh và gây thành dịch vào thời vụ mà vịt phát triển cả về số con và số lượng đàn.
Những triệu chứng của bệnh dịch tả xảy ra trên vịt
Triệu chứng biểu hiện khác nhau tùy theo độc lực của virus. Nó cũng phụ thuộc nhiều vào tuổi, giống và sức đề kháng của cơ thể vịt. Thời gian ủ bệnh từ 3 – 7 ngày.
Ban đầu vịt có triệu chứng bỏ ăn, ít vận động và không muốn xuống nước. Mí mắt sưng, dính; niêm mạc mắt đỏ, có tiếng thở khò khè, chảy nước mũi, khát nước, xù lông. Vùng đầu, cổ bị sưng, khi sờ thấy mềm, hầu và cổ cũng có thể bị sưng do tổ chức dưới da bị phù thũng.
Sau 2 – 3 ngày bị bệnh, vịt uống nhiều nước, sau 3 – 4 ngày thấy vịt đi ỉa chảy nhiều, phân loãng, màu trắng, mùi hôi thối, phân dính bết ở hậu môn. Vịt gầy, hai chân bị liệt, cánh bị liệt sệ xuống. Vịt chết chảy máu ở các lỗ tự nhiên. Sau khi xuất hiện triệu chứng, con vật chết trong vòng 1 – 5 ngày, vịt chết nhanh, đột ngột, tỷ lệ chết 5 – 100%; tỷ lệ đẻ giảm 25 – 40%; vịt trống bị sa dịch hoàn. Tỷ lệ vịt ốm tùy thuộc vào độ tuổi, giới tính và độc lực của virus.
Phương pháp phòng bệnh dịch tả cho đàn vịt nuôi
Ở những nơi chưa có dịch xảy ra, tốt nhất nên tự sản xuất con giống. Tránh để thức ăn, chuồng nuôi, nguồn thức ăn, bãi chăn ô nhiễm căn bệnh. Không nên chăn thả vịt ở những nơi đang có dịch.
Những trại vịt có số lượng lớn cần tăng cường vệ sinh chuồng trại, thực hiện nghiêm túc nội quy phòng bệnh.
Hiện nay sử dụng 2 chủng virus nhược độc để chế vaccine.
Ở những nơi ít bị dịch, vịt nuôi thịt tiêm 1 lần ngày khi vịt nở.
Với vịt đẻ và vịt giống cần tiêm nhắc lại sau 45 ngày và sau mỗi 6 tháng tái chủng một lần trước khi vịt vào vụ đẻ.
Tiêm phòng vaccine rất quan trọng, vaccine rất an toàn.
Khi dịch xảy ra tiêm thẳng vacxin dịch tả vịt vào ổ dịch sẽ cứu sống vịt nhưng hiện nay đã có kháng thể dịch tả vịt thương mại nên phương pháp này ít được sử dụng.
Phương pháp điều trị khi vịt mắc bệnh
Hiện không có thuốc chữa trị đặc hiệu. Khi đàn vịt bị bệnh, cần phải tiến hành nuôi nhốt để cách ly mầm bệnh. Thu gom, tiêu hủy ngay các con vịt ốm, chết. Tiến hành vệ sinh chuồng trại, thu gom phân rác để ủ hoặc chôn. Phun thuốc sát trùng chuồng trại, tẩy uế, sát trùng toàn bộ dụng cụ chăn nuôi. Báo cho cơ quan thú y địa phương để biết các biện pháp phòng chống.
Khi đàn vịt bị bệnh, có thể can thiệp vaccine trực tiếp vào ổ dịch với liều gấp 2 lần bình thường. Sau 7 – 8 ngày những con vịt mang mầm bệnh sẽ chết, những con chưa nhiễm bệnh sẽ có miễn dịch có khả năng chống lại bệnh.
Những con vịt qua khỏi chỉ nuôi làm vịt thịt, không dùng làm giống. Đồng thời bổ sung đường Glucose, điện giải (B-Complex với liều 2g/l nước), men tiêu hóa, bổ gan (dùng sorbitol liều 2g/l nước cho uống) nhằm tăng khả năng đào thải chất độc và tăng sức đề kháng cho vịt nuôi.
