Hàu vẫn luôn là loại thủy sản có giá trị kinh tế cao. Hơn nữa theo nghiên cứu y học cổ truyền thì thịt hàu không độc, có tính mát lại có công dụng giải độc lợi tiểu. Chính bởi vậy mà ngày càng có nhiều người lựa chọn nuôi hàu phẳng thương phẩm để bán thu lời. Tuy nhiên trong quá trình nuôi, rất nhiều người đã gặp phải tình trạng hàu chết hàng loạt do nhiễm trùng ống tiêu hóa, hay còn gọi là nhiễm trùng Marteilia refringens. Căn bệnh này liệu có nguy hiểm không? Có cách nào điều trị hiệu quả? Độc giả hãy cùng tham khảo bài viết sau để biết rõ hơn về triệu chứng bệnh từ đó kịp thời xử lý nhé.
Nguyên nhân khiến hàu bị nhiễm trùng ống tiêu hóa
Nhiễm trùng Marteilia refringens là một trong số các bệnh nhiễm trùng có thể dễ dàng gây chết ở hàu. Ngoài ra loài ký sinh trùng này cũng được báo cáo gây bệnh ở các loài hai mảnh khác. Ví dụ như nghêu Solen marginatus, ngao Chamelea gallina (Lopes-Flores et al. 2008) và vẹm Xenostrobus securis (Pascual et al. 2010).
Marteilia refringens là một loại ký sinh trùng thuộc chi Phyum Paramyxea. Nó là nguyên nhân gây cho bệnh “marteiliosis” ở hàu phẳng (Ostrea edulis). Có 2 loại M. refringens đã được xác định dựa trên sự khác biệt về vùng ITS của bộ gen (Le Roux et al. 2001). Thứ nhất là loại O (thường được phát hiện ở hàu phẳng). Thứ hai là loại M (thường được phát hiện nhiều hơn ở trai).
Các giai đoạn khác nhau của ký sinh trùng có thể được quan sát thấy ở hàu và trai bị nhiễm bệnh. Plasmodia ở ấu trùng chủ yếu được tìm thấy trong biểu mô của dạ dày. Quá trình sinh bào tử diễn ra trong ống tuyến tiêu hóa và ống dẫn. Sau đó nó được giải phóng vào lòng ống tiêu hóa và thải ra môi trường trong phân. Chúng có thể sống sót sau vài ngày cho đến 2-3 tuần tùy theo điều kiện môi trường.
Biểu hiện khi hàu bị nhiễm trùng
– Một số biểu hiện có thể kể đến là:
+ Sự đổi màu của biểu mô tuyến tiêu hóa, hàu phẳng chấm dứt tăng trưởng.
+ Hàu bị mất tình trạng mô, giảm dự trữ glycogen. Thậm chí có thể gây tử vong định kỳ. Tuy nhiên bệnh vẫn có thể xuất hiện trong trường hợp không có bất kỳ dấu hiệu nào.
+ Nhiễm trùng do Marteilia refringens gây ra tỷ lệ tử vong cao. Nó liên quan đến bào tử của ký sinh trùng trong các tế bào biểu mô của ống tiêu hóa hàu phẳng.
+ Các giai đoạn đầu của bào tử xảy ra trong biểu mô của ống tiêu hóa và mang. Marteilia refringens có lây nhiễm ở một số con hàu mà không gây ra biểu hiện bệnh. Các yếu tố kích hoạt phản ứng của vật chủ gây bệnh không được xác định rõ ràng, nhưng có thể từ các căng thẳng của môi trường hoặc sự khác biệt về khả năng kháng bệnh của các cá thể hàu.
Ngoài ra loại ký sinh này thường ký sinh trên mang, tế bào biểu mô ruột, các tổ chức mô liên kết của tuyến tiêu hóa và tuyến sinh dục của động vật ăn nhuyễn thể. Marteilia refringens có thể tồn tại dai dẳng. Trên thế giới, loại tác nhân này đã được nghiên cứu trên nhiều đối tượng nhuyễn thể hai mảnh khác như vẹm, trai, điệp, ngao, nghêu lụa.
Cách phòng trị khi hàu nuôi bị bệnh nhiễm trùng ống tiêu hóa
Dẫn nguồn từ FAO cho thấy không có biện pháp chữa bệnh có sẵn đối với ký sinh trùng Marteilia refringens. Bằng việc thực hiện các biện pháp nuôi trồng an toàn; người nuôi có thể phòng ngừa được bệnh do M. refringens gây ra cho hàu.
Tổ chức Nông Lương Thế giới (FAO) khuyên nghị người nuôi đảm bảo lựa chọn địa điểm nuôi hàu tốt (nguồn nước sạch, ít biến động, tránh ô nhiễm…) và thực hành tốt các công tác quản lý để hạn chế tác động của mầm bệnh.
Bên cạnh đó theo khuyến cáo của Bộ NN&PTNT, để phòng bệnh do ký sinh trùng Marteilia refringens gây ra, người nuôi cần thực hiện các biện pháp sau:
– Người nuôi tuyệt đối không nên thả giống vào thời điểm thời tiết không thuận lợi.
– Thường xuyên theo dõi, kiểm tra các yếu tố môi trường nước. Ví dụ như: nhiệt độ, độ mặn… ở bãi hàu để khuyến cáo, cảnh báo cho người nuôi.
– Nếu phát hiện hàu nuôi bị bệnh chết, lập tức thu gom, xử lý để tránh lây lan. Người nuôi cũng cần có biện pháp khai thông các vùng đọng nước để tránh hiện tượng đọng nước cục bộ, tránh nhiệt độ tăng cao vào buổi trưa.
– Kịp thời phát hiện và cách ly các cá thể hàu nuôi bị bệnh, đồng thời tham vấn ý kiến của cơ quan thú y thủy sản để có hướng điều trị kịp thời. Mong rằng các thông tin trên có ích với các bạn. Chúc các bạn một vụ nuôi hàu chất lượng, đạt hiệu quả cao.
