Một trong những triệu chứng bệnh điển hình ở gà khi chăn nuôi chính là hiện tượng hen. Rất có thể, đây là dấu hiệu cho thấy gà đã mắc bệnh hô hấp mạn tính (CRD). Thực chất, đây là một bệnh do vi khuẩn xâm nhiễm vào cơ thể. Vì thế, chúng sẽ khiến cho gà bị thở khò khè như người bị hen. Bệnh CRD không trực tiếp khiến gà bị chết. Song, chúng lại tạo điều kiện cho các tác nhân khác tấn công về gây bệnh kế phát ở gà.
Dấu hiệu dễ nhận biết nhất để phát hiện gà mắc bệnh CRD chính là những tiếng “toóc” phát ra từ gà. Bệnh thường diễn biến nặng hơn ở gà trống. Phương pháp điều trị bệnh còn phụ thuộc nhiều vào tình trạng cụ thể của gà, liệu gà có mắc kèm các bệnh khác hay không. Vì thế, sử dụng các biện pháp phòng ngừa từ sớm như tiêm vacccine cho gà, vệ sinh chuồng trại sạch sẽ,… vẫn là ưu tiên hàng đầu mà bà con nên thực hiện.
Tìm hiểu về bệnh CRD ở gà
Bệnh CRD ở gà hay còn gọi là bênh hô hấp mạn tính trên gà. Bệnh do vi khuẩn Mycoplasma gallisepticum gây ra. Khi vi khuẩn xâm nhiễm vào cơ thể sẽ gây khó thở, thở khò khè. Biểu hiện bệnh giống như người bị hen nên thường gọi là bệnh hen gà. Bệnh làm giảm sức đề kháng của vật nuôi, từ đó tạo điều kiện cho các vi khuẩn cơ hội tấn công gây bệnh kế phát.
Ở giai đoạn đầu mắc bệnh, gà vẩy mỏ, sưng mặt, mắt nhắm. Thỉnh thoảng trong đàn sẽ có tiếng “toóc” đặc trưng. Khoảng thời gian 21 giờ tối sẽ nghe thấy tiếng “toóc” nhiều nhất. Giai đoạn tiếp theo gà bị viêm xoang mũi, viêm kết mạc nên gà khó thở, mắt nhắm nghiền, giảm ăn, giảm đẻ, giảm khối lượng. Cùng với đó, gà cũng bị hen khẹc.
Trong cùng đàn, gà trống sẽ biểu hiện triệu chứng nặng hơn gà mái. Đối với gà đẻ, tỷ lệ đẻ sẽ giảm. Tỷ lệ ấp nở thấp do phôi bị nghẹt đường hô hấp. Chất lượng trứng cũng bị suy giảm. Vỏ trứng xỉn màu, xù xì, đôi khi méo mó.
Làm thế nào để chẩn đoán gà có bị CRD hay không?
Chẩn đoán lâm sàng chỉ dựa vào các triệu chứng bệnh tích với ưu điểm đơn giản. Tuy nhiên, tỷ lệ chính xác không cao. Bởi, có nhiều bệnh đường hô hấp khác cũng có triệu chứng, bệnh tích tương đương với bệnh CRD ở gà.
Các bệnh tích khi mổ khám gà mắc CRD tập trung chủ yếu ở đường hô hấp. Đường hô hấp trên có hiện tượng viêm tích dịch, xoang mũi tích dịch nhầy, đặc. Thanh quản xuất huyết. Khí quản, phế quản xuất huyết có bọt khí. Trường hợp bệnh nặng sẽ thấy các cục casein màu vàng nhạt trong lòng ống khí quản, phế quản. Phổi có hiện tượng viêm. Khi cắt ngang phổi sẽ thấy trong phế nang có chứa dịch. Túi khí mờ đục, có bọt khí.
Phương pháp phòng ngừa hen gà CRD
Phòng bệnh CRD ở gà bằng việc xây dựng hàng rào an toàn sinh học, vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, đảm bảo đàn gà cùng vào cùng ra cực kỳ quan trọng trong công tác phòng bệnh. Chuồng gà phải ấm vào mùa đông, mát vào mùa hè. Mật độ nuôi phù hợp với lứa tuổi kích thước của con gà. Sử dụng men rắc chuồng cùng với chất độn chuồng sạch để hạn chế khí độc thải ra từ sự phân hủy của phân gà.
Hiện nay có nhiều loại vaccine phòng bệnh CRD trên gà cho hiệu quả tốt. Sử dụng vaccine phòng bệnh là phương pháp rẻ tiền, hiệu quả nhất hiện nay. Đối với gà thịt nuôi dài ngày phòng một liều duy nhất giai đoạn 4 – 5 tuần tuổi. Đối với gà đẻ có nhiều loại vaccine khác nhau thời gian tiêm khác nhau. Nhưng đặc điểm chung là không tiêm khi gà nhỏ hơn 4 tuần tuổi.
Tùy thuộc từng vaccine sẽ có cách sử dụng (tiêm, uống, nhỏ mắt,…) khác nhau cũng như thời gian nhắc lại khác nhau. Mỗi loại vaccine nhà sản xuất đều khuyến cao chi tiết cách sử dụng, độ tuổi gà cần sử dụng.
Cách điều trị cho gà đã bị bệnh CRD
Cần chẩn đoán chính xác gà bị mắc kế phát, bội nhiễm hay không để đưa ra phác đồ thích hợp. Ví dụ, trường hợp gà mắc bệnh CRD ghép với Gumboro, Newcastle thì cần điều trị bệnh Gumboro, Newcastle trước khi điều trị bệnh CRD.
Trường hợp gà mắc bệnh CRD, cần xử lý từng bước như sau:
- Kiểm tra, loại bỏ các yếu tố gây stress cho gà. Ví dụ: Chất độn chuồng bẩn, nguồn nước, thức ăn không đảm bảo.
- Hạ sốt, long đờm cho gà với các thuốc có thành phần vitamin C, Bromhexin. Cho gà uống nước tự do, giảm mật độ nuôi.
- Sử dụng kháng sinh Doxycylin, Tylosin để điều trị bệnh nhưng không dùng cho gà đẻ. Bởi thuốc có thể giảm sản lượng trứng. Hoặc sử dụng thuốc trị bệnh CRD ở gà có thành phần Tilmicosin phosphate điều trị chữa hen cho gà.
